Rozwój i wymieranie fauny mszywiołowej żywetu i franu w kostomłockiej strefie facjalnej Gór Świętokrzyskich
Zbadano dewońskie mszywioły z dwóch żywecko-frańskich stanowisk w Górach Świętokrzyskich (Laskowa koło Kostomłotów i Józefka koło Górna), reprezentujących bogate w skamieniałości facje łagodnego skłonu (rampy) strefy kostomłockiej, zlokalizowanej na północno-zachodnim obrzeżu kieleckiej platformy węglanowej. Stwierdzono obecność 13 rodzajów należących do 4 rodzin i 3 rzędów. Mszywioły te wykazują ścisłe związki biogeograficzne z uprzednio opisanymi faunami żywetu i franu Francji, ale są też pewne pokrewieństwa z obszarami leżącymi na wschód od Gór Świętokrzyskich (np. z Kuzbasem). Najważniejsze epizody imigracyjne są związane z pulsami pogłębienia zbiornika morskiego w późnym żywecie i środkowym franie. Zastąpienie lokalnie bogatych i urozmaiconych faun żyweckiej ławicy węglanowej przez generalnie zubożone asocjacje kompleksu rafowego franu w dużej części odzwierciedla największe wymieranie w ewolucyjnej historii mszywiołów. Wielki kryzys biocenoz rafowych w pobliżu granicy franu z famenem miał w tym względzie znaczenie podrzędne. Opisano 5 nowych gatunków: Eridotrypella arguta sp. nov., E. exerta sp. nov., Eostenopora nimia sp. nov., Primorella nitida sp. n. i P. indigena sp. nov.
Key words: Bryozoa, Devonian, Givetian, Frasnian, taxonomy, biogeography, Poland.
Iraida P. Morozova, Olga B.Weis [fondy@paleo.ru], Paleontological Institute, Russian Academy of Sciences, Profsoyuznaya Str. 123, 117647 Moscow, Russia; Grzegorz Racki [racki@us.edu.pl], Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski, ul. Będzińska 60, PL−41−200 Sosnowiec, Poland.