Opisano kamaroidowego graptolita Xenotheka klinostoma Eisenack, 1937 z dolnolanwinskich wapieni z Gilbergabrottet, północna Ölandia, Szwecja. Wyróżniono dwa wyraźne morfy autotek: (1) morf normalny (opisany po raz pierwszy), tj. autoteka z powierzchnią zewnętrzną nieurzeźbioną, pozbawioną zarówno zewnętrznej wyściółki, jak i zachodzenia autotek na siebie, a zamieszkana przez czynnego zooida; oraz (2) morf zasklepiony, tj. autoteka pokryta osłoną i zamknięta, wyposażona w urzeźbioną zewnętrzną powłokę ze szczególnej brodawkowatej substancji, zamieszkana przez zooida nieczynnego, inaczej uśpionego. Ponadto przewidziano istnienie hipotetycznego (3) odpieczętowanego morfa, czyli autoteki wtórnie otwartej, bez okluzji, ale z powłoką zewnętrzną, zamieszkanej przez reaktywowanego (przebudzonego) zooida. Morfy zasklepione mogą stanowić przystosowanie ułatwiające ich mieszkańcom przetrwanie niesprzyjających warunków. Porównano zewnętrzną okrywę Xenotheka z osobliwą błoną zewnętrzną współczesnego półstrunowca Rhabdopleura ze strefy międzypływowej Fidżi, oraz z tkanką pozakomorową kamaroidów.

Key words: Graptolithina, Camaroidea, microfossils, ultrastructure, dormancy, Ordovician, Sweden.

Piotr Mierzejewski [mierzejewski@graptolite.net], Instytut Paleobiologii PAN, ul. Twarda 51/55, PL−00−818 Warszawa, Poland; present address: ul. Filtrowa 83 m. 49, PL−02−032 Warszawa, Poland.