Zbadano perydermę Melenostrophus fokini, zagadkowego ordowickiego półstrunowca, parokrotnie znalezionego w osadach obszaru bałtyckiego (Estonia, Niemcy, Polska).Obserwacje wykonane technikami mikroskopii świetlnej i elektronowej wykazały, że forma ta bliska jest morfologicznie współczesnym cefalodyskom (Cephalodiscoidea), a zwłaszcza rodzajowi Cephalodiscus, ultrastrukturalnie zaś nie różni się od kopalnych graptolitów. Peryderma Melanostrophus wykazuje typową dla graptolitów budowę, tzn. zbudowana jest z warstwy fuzellarnej, wewnętrznej i zewnętrznej warstwy kortykalnej (endokorteks i ektokorteks) oraz wyściółki wewnętrznej. Fuzellusy, elementy warstwy fuzellarnej, są nieregularne i przypominają swoje odpowiedniki u prymitywnych graptolitów osiadłych. Obecność warstw kortykalnych w peridermie Melanostrophus dowodzi, wbrew dotychczasowym poglądom, że zdolność sekrecji korteksu nie jest cechą synapomorficzną graptolitów. Melanostrophus reprezentuje najprawdopodobniej nieznaną grupę półstrunowców, wykazujących niezwykła kombinację cech współczesnych cefalodysków i wymarłych, 'prawdziwych' graptolitów.

Key words: Hemichordata, Pterobranchia, Cephalodiscus, Melanostrophus, ultrastructure, Ordovician, Estonia, erratic boulders.

Piotr Mierzejewski [mierzejewski@graptolite.net], Instytut Paleobiologii PAN, ul. Twarda 51/55, PL−818 Warszawa, Poland. Present address: ul. Filtrowa 83/49, PL−02−032 Warszawa, Poland; Adam Urbanek [urbanek@twarda.pan.pl], Instytut Paleobiologii PAN, ul. Twarda 51/55, PL−00−818 Warszawa, Poland.